ترکیب کودی توصیه شده به صورت ۴۰۰ کیلوگرم اوره، ۵۰ کیلوگرم
پتاسیم ، ۵۰ کیلوگرم
فسفات دی آمونیم، ۳۰ کیلوگرم سولفات آهن، ۳۰ کیلوگرم سولفات منگنز، ۵۰ کیلوگرم
سولفات روی، ۳۰ کیلوگرم سولفات مس، و ۳۰ کیلوگرم اسید بوریک در هکتار بود. در تمامی تیمارها به جز تیمارهای شاهد، کل کودهای موجود در ترکیب توصیه کودی، بر اساس سطح کودی، مورد مصرف قرار گرفتند.
کودهای ازت و پتاسیم در ۵ نوبت و با فواصل ۱۴ روز و کودهای دارای عناصر کم مصرف در ۴ نوبت با فواصل ۱۴ روز در طی فصل رشد مصرف گردید. نتایج نشان داد که کارایی مصرف کود تحت تأثیر میزان آب آبیاری، مقدار کود مصرفی و اثر متقابل هر دو عامل قرار می گیرد. تیمارهای آبیاری اثر معنی داری در سطح ۱٪ بر کارایی مصرف کودها در تولید دانه و ماده خشک کل دارند.
♣به طور کلی نتایج نشان داد که با افزایش مقدار آب مصرفی کارایی مصرف ازت، فسفر و پتاسیم در تولید ماده خشک کل افزایش می یابد. در حالی که در تولید دانه با افزایش مقدار آب مصرفی کارایی مصرف ازت افزایش و کارایی مصرف فسفر و پتاسیم کاهش می یابد.
نتایج کارایی مصرف ازت، فسفر و پتاسیم به صورت اثر تجمعی آنها نیز نشان داد که بین تیمارهای آبیاری، کارایی مصرف تجمعی آنها تفاوت معنی دار در سطح آماری ۱٪ وجود دارد. همچنین نتایج نشان داد که تیمارهای کودی اثر معنی داری در سطح ۱٪ بر کارایی مصرف کودها در تولید دانه و ماده خشک کل دارند. از طرف دیگر مشخص گردید که با افزایش میزان مصرف کود کارایی مصرف کودها کاهش می یابد. در بین تیمارهای کودی، کارایی مصرف تجمعی آنها تفاوت معنی دار در سطح آماری ۱٪ نشان داد. نتایج کارایی مصرف ازت، فسفر و پتاسیم به صورت اثر تجمعی آنها نیز نشان داد که با افزایش مقدار کود مصرفی، کارایی مصرف کودها به صورت تجمعی در تولید دانه و ماده خشک کاهش می یابد.
در منابع مختلف مفهوم کارایی مصرف کود متفاوت بیان شده است. کود کارایی مصرف عناصر غذایی را به صورت افزایش عملکرد بخش برداشت شده گیاهی به ازای هر واحد عنصر غذایی مصرف شده به صورت کود، تعریف کرد. کراسول و گودوین کارایی عناصر غذایی را تحت نام کارایی بازیافت یا بازده ظاهری ( Recovery efficiency) بیان کردند.
بر این اساس کارایی مصرف کود (عنصر غذایی) به مقدار عنصر غذایی جذب شده، به ازای هر واحد عنصر غذایی مصرف شده گفته می شود و از رابطه زیر به دست می آید:
♣که این رابطه E کارایی بازیافت ظاهری (درصد)، U مقدار عنصر غذایی جذب شده توسط گیاهی که کود دریافت کرده است (کیلوگرم در هکتار)، U مقدار عنصر غذایی جذب شده توسط گیاهی که کود دریافت نکرده (کیلوگرم در هکتار) و مقدار عنصر غذایی مصرف شده (کیلوگرم در هکتار) می باشد.
کارایی مصرف کود به مقدار، زمان، نوع و روش مصرف کود بستگی دارد. روش کوددهی نقشی اساسی در استفاده بهینه از کود و افزایش کارایی مصرف آن دارد. بدیهی است که با مصرف عناصر غذایی بر اساس نیاز گیاه در طی دوره رشد، کارایی مصرف کود افزایش می یابد. معمولا بالاترین کارایی مصرف کود در اولین واحدهای مصرف آن به دست می آید. به تدریج با مصرف مقادیر بیشتر کود، کمبود عناصر غذایی برطرف می شود. از این مرحله به بعد، واکنش گیاه در برابر کود مصرفی کم شده و بنابر این کارایی مصرف آن کاهش می یابد. در چند دهه گذشته مقالات زیادی در مورد اهمیت و جایگاه تکنولوژی کود آبیاری از نظر افزایش کارایی مصرف آب، کود، تولید محصول و حفظ محیط زیست ارائه گردیده است. پژوهشگران بیان کردند که غیر یکنواختی آبیاری موجب مدیریت ضعیف مصرف کود، ایجاد رواناب، غیر یکنواختی توزیع کود و نیز سبب هدر رفت کود می شود.
با مصرف ازت با آبیاری قطره ای نسبت به روش رایج کوددهی، جذب ازت و کارایی مصرف آن در سیب زمینی افزایش می یابد. اثر مصرف کودهای شیمیایی را به روش کود آبیاری بر کارایی مصرف کود و عملکرد محصولات مختلف مانند سیب زمینی، ذرت، خیار، آفتابگردان و توت فرنگی مورد آزمایش قرار داد و نتیجه گرفت که کارایی مصرف کود و عملکرد در این روش بسیار بیشتر از روش پخش سطحی است.
کود پتاس در مزارع آفتابگردان
با مصرف پتاسیم از طریق سیستم آبیاری قطره ای نتیجه گرفتند که پتاسیم در طول یک فصل می تواند ۶۰ تا ۹۰ سانتی متر در خاک جابه جا گردد. ماگن در آزمایشی نتیجه گرفت که با کودآبیاری پتاسیم، تحرک پتاسیم در هر دو جهت افقی و عمودی در خاک آسان تر می گردد.با مصرف کودهای پتاسه عملکرد دانه آفتابگردان را به طور معنی دار افزایش دادند و اظهار داشتند که درصد روغن در حالت تقسیطی بالاترین بود.در نتیجه گیری از تحقیق روی نخود فرنگی بیان داشتند که در کود آبیاری عناصر غذایی مستقیما توسط قطره چکانها در ناحیه حداکثر فعالیت ریشه گیاهان قرار می گیرد و باعث افزایش کارایی مصرف کود می گردد. نتیجه گرفتند که کود آبیاری ازت از طریق آبیاری قطره ای نسبت به نواری آن و سپس آبیاری قطره ای، میزان جذب ازت و تأثیر آن را بر عملکرد کرفس افزایش می دهد.
کود آبیاری Fertigation که عبارت از مصرف کود همراه با آب آبیاری در طی دوره رشد گیاه است، کارایی مصرف کود را افزایش می دهد. کود آبیاری با سیستم های تحت فشار منجر به افزایش کارایی مصرف آب و کود به طور همزمان و موجب کاهش هدر رفت بخشی از کودهای شیمیایی می گردد. هدف از این پژوهش، بررسی اثر کود آبیاری بر کارایی مصرف کود در آفتابگردان با استفاده از سیستم آبیاری قطره ای – نواری است.
مواد و روش ها این آزمایش در مزرعه مرکز تحقیقات کشاورزی شهرکرد (طول جغرافیائی ۵۰ درجه و ۵۶ دقیقه و عرض جغرافیائی ۳۲ درجه و ۱۸ دقیقه) در خاکی با بافت رسی سیلتی و در قالب طرح کاملا تصادفی با دو فاکتور مقدار آب آبیاری در چهار سطح، و مقدار کود شیمیایی در پنج سطح، در سه تکرار در سال ۱۳۸۳ انجام گردید. در اوایل بهار، ابتدا زمین مورد نظر انتخاب و پیش از کاشت آفتابگردان نمونه ای مرکب از خاک مزرعه از دو عمق ۲۵ -ه و ۶۰-۲۵ سانتی متر بر داشت و تجزیه های فیزیکوشیمیایی بر روی آن انجام گرفت. نمونه ها به آزمایشگاه منتقل و بعد از خشک کردن، و خرد کردن و عبور از الک ۲ میلی متری، توزیع اندازه ذرات با استفاده از روش هیدرومتری، جرم مخصوص ظاهری با استفاده از رینگ های فی به قطر ۶ و ارتفاع ۴ سانتی متر ، جرم مخصوص حقیقی با استفاده از پیکنومتر، و برای تعیین مقدار آب قابل استفاده، رطوبت ظرفیت مزرعه ای و نقطه پژمردگی دائم بترتیب در مکش های ۰/ ۳ و ۱۵ بار توسط دستگاه صفحه فشاری اندازه گیری گردید.
قابلیت هدایت الکتریکی خاک در عصاره گل اشباع به وسیله دستگاه هدایت سنج الکتریکی و pH خاک در گل اشباع توسط دستگاه pH متر اندازه گیری شد. پتاسیم قابل جذب به روش استات آمونیوم نرمال، فسفر قابل جذب به روش بیکربنات سدیم نیم مولار، ازت کل به روش کجلدال، کربنات کلسیم معادل در خاک به روش کلسیمتری و عناصر ریز مغذی قابل جذب روی، مس، منگنز و آهن با عصاره گیری از خاک با روش DTPA توسط دستگاه جذب اتمی تعیین شدند.
در اواسط اردیبهشت ماه زمین مورد نظر شخم و بعد از دیسک زدن اقدام به ایجاد فارو گردید. سپس زمین کرت بندی و تیمارها به طور تصادفی در آن پخش گردیدند. فاصله کرتهای آزمایشی از یکدیگر ۲/ ۵ متر و ابعاد آن ۱۶۷/ ۸ متر در نظر گرفته شد. در اواخر اردیبهشت ماه آفتابگردان ، به صورت ردیفی با فاصله ردیف ۶۰ سانتی متر و فاصله بوته ۲۵ سانتی متر روی ردیف به صورت خطی توسط دست کشت
گردید. ار رقم آفتابگردان هیبرید شده زاریا مناسب شرایط آب و هوائی منطقه استفاده گردید. برای این آزمایش، سیستم آبیاری قطره ای – نواری طراحی و اجرا گردید. از نوارهای آبیاری با مشخصات فنی AJCT دارای ارقام ۴۵۰- ۳۰ – ۰۷ -۱۶/ ۵ که آبدهی آن برای ۱۰۰ متر طول ۴۵۰ لیتر در ساعت، فاصله خروجی ها ۳۰ سانتی متر، ضخامت آن ۰/۱۷۵ میلی متر، و قطر داخلی آن ۱۶ / ۵ میلی متر بود استفاده شد. در این سیستم برای کنترل و اندازه گیری میزان آب و کود در محل اتصال منیفلدها به لوله نیمه اصلی از کنتورهای حجم/ ۵ اینچ استفاده گردید. جهت جلوگیری از گرفتگی نوارها، توسط ذرات معلق بین خط توزیع و خط تغذیه کننده یک فیلتر دیسکی با مش ۱۵۰ نصب گردید. به منظور کوددهی همراه با آب آبیاری در این آزمایش، از روش تزریق با ایجاد اختلاف فشار استفاده شد. در این روش انژکتور، محلول کو دی را از یک تانک روباز کشیده و آن را با جابجایی یا فشار به داخل سیستم آبیاری تزریق می نماید.|
برای تعیین تیمارهای آبیاری از تخلیه رطوبتی خاک استفاده گردید. بدین منظور با اندازه گیری رطوبت خاک در ظرفیت زراعی و نقطه پژمردگی، مقدار آب قابل استفاده گیاه در خاک محاسبه گردید. تأمین ۱۰۰٪ آب قابل استفاده در خاک به عنوان تیمار شاهد و سایر تیمارها به عنوان درصدی از این مقدار منظور گردید. بر این اساس با توجه به دور معمول آبیاری منطقه ( ۷ روز ) اندازه گیری رطوبت خاک در تیمار شاهد انجام گرفت و با محاسبه نیاز آبیاری برای تأمین ۱۰۰٪ نیاز آبی واعمال ضرایب ۶۰، ۸۰، ۱۰۰ و ۱۲۰ درصد در آن سایر تیمارها آبیاری شدند. (۳ و ۲۶). تیمارهای آبیاری بر اساس جدول ۱ اعمال گردید. برای دست یابی به این هدف در تیمار ۱۰۰ درصد آبیاری رطوبت خاک در عمق ریشه گیاه به روش وزنی تعیین و با استفاده از رابطه زیر مقدار آب آبیاری به نحوی محاسبه گردید که رطوبت خاک تا عمق ریشه به حد ظرفیت مزرعه برسد.
درباره این سایت